Hacizli Malın Paraya Çevrilmesi
İcra ve İflas Hukuku kapsamında, haciz işlemi gerçekleştirilmiş olan mallar, kural olarak talep üzerine satılır. Satış, alacaklı tarafından talep edilebileceği gibi, borçlu tarafından da talep edilebilir. Buna karşın, icra müdürü kimi zaman malın satışını kendiliğinden de gerçekleştirebilir. Bu durumlar:
- Hacizli malın kıymetinin süratle düşmekte ise veya muhafazası zor yahut masraflı bir mal ise,
- Satışa konu mal, tamamlama haczi ile haczedilmiş bir mal ise,
- Malın satışı tamamlayıcı ihale gerçekleşecekse icra müdürü, malın satışını re’sen gerçekleştirebilecektir.
Satış talebinin şarta bağlanması mümkün değildir. Satılacak mallar, icra dairesinin yetki çevresinin dışında ise, istinabe suretiyle satış gerçekleştirilebilir.
Satış talep eden kişinin, masrafları peşin olarak vermesi gerekir.
Hukuk sistemimiz haciz safhasına gelinmiş takiplerde, satışın talep edilebilmesi için azami süreler belirlemiştir. Bu süreler taşınır mallar için 6 ay, taşınmaz mallar için ise 1 yıldır. Öngörülen bu azami süreler içerisinde satış talep edilmemesi halinde haciz kalkar.
Kanunda öngörülen bu süreler, belli durumların mevcudiyeti halinde işlememektedir. Bu haller:
- Alacaklı ile borçlu arasında taksitlendirme sözleşmesinin olması,
- İstihkak davası açılmış olması,
- Geçici haciz ve ihtiyati haciz kesin hacze dönüşene kadar söz konusu olan sürelerdir.
Kıymet Takdiri
İcra müdürü, malın muayyen bedelini belirleyebilmek amacıyla kıymet takdiri yaptırır. Düzenlenen kıymet takdiri ilgililere tebliğ edilir. İlgililer buna karşı 7 gün içerisinde icra mahkemesine şikayet yoluyla başvurabilir.
Kesinleşmiş kıymet takdiri hakkında kural olarak 2 yıl geçmedikçe yeniden kıymet takdiri istenemez.
Taşınmaz Satışı
Kanunda, satış talebinden itibaren 3 ay içerisinde gerçekleştirileceği öngörülen taşınmaz satışı, öngörülen süreden sonra gerçekleşse dahi geçerli bir işlem olacaktır. Bunun sebebi, öngörülen bu 3 aylık sürenin icra organı için düzenleyici nitelikte olmasıdır.
Satışın yapılacağı tarihten en az 1 ay önce satış, tirajı 50.000’in üzerinde yurt çapında dağıtılan bir gazete ile elektronik ortamda ilan edilir. Bu ilanın örneği borçlu, alacaklı ve tapuda kayıtlı ilgililere ayrıca tebliğ edilir.
İlanı takiben artırma şartnamesi düzenlenir. Artırma şartnamesi, malın özelliklerini ve satışın ne surette yapılacağını gösterir.
Artırmaya katılmak isteyenlerin, malın muayyen bedelinin en az %20’si oranında teminat göstermesi zorunludur. Artırmaya katılmak isteyen alacaklının alacağı bu oranda ise, ayrıca teminat şartı aranmaz.
Artırmaya elektronik ortamda teklif verme yoluyla başlanır. Elektronik ortamda teklif verme, birinci ihale tarihinden yirmi gün önce başlar, ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda tamamlanır.
Elektronik ortamda verilecek teklifler, haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin %50’sinden az olamaz.
Taşınır Satışı
Kanunda, satış talebinden itibaren 2 ay içerisinde gerçekleştirileceği öngörülen taşınır satışı, öngörülen süreden sonra gerçekleşse dahi geçerli bir işlem olacaktır. Bunun sebebi, öngörülen bu 2 aylık sürenin icra organı için düzenleyici nitelikte olmasıdır.
Taşınmaz satışına paralel olarak taşınır satışında da ilk aşama ilan aşamasıdır. Taşınır satışlarında aynı şekilde, satıştan uygun süre önce tirajı 50.000’in üzerinde yurt çapında dağıtılan bir gazete ile elektronik ortamda ilan gereklidir.
İlanı takiben artırma şartnamesi safhasına geçilir. Artırma şartnamesi malın özelliklerini ve satışın ne surette yapılacağını gösterir. Taşınmazların aksine taşınır satışlarında mükellefiyetler listesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
Açık artırmaya elektronik ortamda teklif verme yoluyla başlanır. Elektronik ortamda teklif verme, birinci ihale tarihinden on gün önce başlar ve ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sona erer.
Elektronik ortamda verilecek teklifler, haczedilen malın kıymetinin %50’sinden aşağı olamaz. Teklif vermeden önce haczedilen malın değerinin %20’si tutarında teminat gösterilmesi zorunludur.
Birinci ve ikinci ihale icra memuru tarafından, ilanda belirtilen gün, yer ve saatte, elektronik ortamda verilen en yüksek teklif üzerinden başlatılır. Taşınmaz üç kez bağırıldıktan sonra, elektronik ortamda verilen en yüksek teklif de değerlendirilerek en yüksek teklifi verene ihale edilir.